Vergi Ehliyeti Olan Otomobil Sürebilir Mi?

İki bayramı kutlayarak yeni bir iş haftasına başladık. Bayramlar sürecinde bireysel olarak çok sayıda kaza ve ölümlü kaza haberine rastlamamış olsam da bu hafta size vergi ile trafiği birleştiren bir yazıyla seslenmek istedim. Kazasız günlerimizin çoğalması adına..

Vergi Usul Kanunu’nun 9’uncu maddesinde mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyetin şart olmadığı hükme bağlanmıştır. Kanuni ehliyetten maksat fiil ehliyetidir. Sağ doğmak koşuluyla cenin dahi mükellef görülür.

Vergi Usul Kanunu mükellefi de kendisine vergi borcu düşen (terettüp eden) olarak tanımlar. Dolayısıyla vergi ehliyeti sahibi olmak aslında vergi borcuyla muhatap olabilme kabiliyetidir. Anayasa uyarınca ödev olan vergi, vergiyi doğuran olayla arasında ilişki olan mükellef için bir borç; böyle bir borç yüklenicisi olabilmek de vergi ehliyeti durumudur. Sağ doğmak koşuluyla hak ehliyeti kazanan bireyden karmaşık şirket yapılarına değin herkes (gerçek veya tüzel ve hatta kişiliği olmamakla birlikte herhangi bir kişilik gibi görülen topluluklar) vergi ehliyeti sahibi olabilir.

Neden vergi ehliyeti kavramı kullanılmıştır?  Bu vatandaşı onurlandıran bir yaklaşım mıdır? Yoksa mağdur eden bir yaklaşım mıdır? Her ikisi de değildir. Hazinenin korunması, bir kısım eylemlerle vergiden kaçınılması iradelerine dair  bir önlemi temsil eder. Aldatmacalı tasarruflarla verginin konusu olan unsurların, mükellef olmayanlara intikali yoluyla vergi yükümlülüklerinden kurtulmanın önünü kesen bir yaklaşımdır. Dolayısıyla vergi ehliyeti medeni hakları kullanma ehliyetiyle özdeş değildir. Hak ehliyetiyle koşutluğu vardır. Medeni hakları kullanma ehliyeti ile hak ehliyeti de farklı durumlar olup, medeni hukuk çerçevesinde okuyucularımızın incelemesini öneririz.

Biz yazımızın başlığına yaklaşmaya çalışalım: Vergi ehliyeti olan otomobil sürebilir mi? Her vergi ehliyeti olan otomobil süremez. Vergi ehliyeti olanlardan medeni hakları kullanma ehliyeti olanların otomobil sürebilmesi gerekir. O durumda trafikte durdurulduğunda kendince haksızlığa uğradığını düşünen vatandaşın kamu görevlisine “senin maaşın benim verdiğim vergilerle ödeniyor!” demesi doğru mudur? Kanımızca hayır! Temel mesele maaşın neyle ödendiğinden çok kamu görevlisinin hukuka uygun davranıp davranmadığıdır. Dolayısıyla vergi ehliyeti otomobil kullanmaya yetmediği gibi hukuka aykırı davranıldığında bir koruyuculuk vasfına da sahip görülmemelidir. Devlet zaman zaman vergi kolaylıkları yoluyla parasal gereksinimini karşılıyor olabilir. Ancak bu irade kamu hizmeti görebilmek için gereksinim duyulan değeri talep manasındadır. Vergi ehliyetim var diye alkollü araç kullanarak kazalara ve ölümlere neden olmak, hız sınırını aşarak kazalara ve ölümlere neden olmak, yükleme haddini aşarak kazalara ve ölümlere neden olmak, sürücü ehliyeti olmaksızın trafiğe çıkarak kazalara ve ölümlere neden olmak kamusal hizmetler için kaynak gereksinimini artırmaktadır. Bir trafik kazasına neden olunduğunda oluşabilen maddi hasarların telafisi için ne kadar vergiye gereksinim olduğu ve kazaya neden olanın ödemekte olduğu verginin bu hasarın ne kadarını karşılayabilip karşılayamadığı hesaplansa neyle karşılaşırız acaba? Buna sağlık ile ilgili olası maliyetleri de eklediğinizde kamusal maliyet nerelere ulaşır, bilinmez.

Son söz: HER EHLİYET İLE HER ARACI KULLANAMAZSINIZ.

Sağlıcakla..