Milli gelir en yalın anlatımla bir ülkede belli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin net parasal değeridir. Üretim somut bir oluşumu temsil eder. Üretilen mal ve hizmetlerin gerek gerçek kişiler gerekse kurumsal yapılar için bir varlığa dönüşümü, sermaye ve maliyet unsurlarına ek getiri sağlama kabiliyetiyle süreklilik taşır. Katma değer olarak betimlenen bu getiri sıfır veya sıfırın altında bir değerde olursa zarar söz konusu olur. Zararın süreklilik gösterdiği durumda ise reel olarak milli gelir artışından söz edilmemesi gerekir. Ayrıca üretim ve hizmet birimlerinin sermaye değerlerine ve borçlanma kabiliyetlerine göre planlanan şekilde faaliyetlerini sürdürmeleri olanaklı değildir.

Vergi milli gelirden Devletin payına düşen bir unsurdur. Milli gelir sürekliliği olmadığında ve/veya milli gelirde üretim ölçütüyle artış oluşmadığında vergilendirme kapasitesinde de artış olmaması doğal sonuçtur. Vergi kapasitesinden maksat, üzerinden vergi alınabilir unsurların hacmidir. Bu hacim ilke olarak milli gelir aracılığıyla kavranabilir olduğunda ölçülebilir; ekonomide en alt düzeyde hane halklarından en üst düzeyde şirketlere, kurumlara değin geniş bir aralıkta herhangi bir noktada kayıtlanmayan, izi görülemeyen değer hareketlerinin vergi kapasitesi yönünden belirlenmesi, ölçülmesi, vergi türleri itibariyle vergilendirilebilir matematiksel değerinin belirlenmesi, vergi tekniği açısından vergi dışı tutulmasına ya da vergilendirilmesine dair tercih kullanılması için istatistiklere konu edilmesi mümkün değildir.

Sanal para,  basın verileri uyarınca 2009 yılından itibaren algılanır olmuş bir kavramdır. Günümüzde “bitcoin” kavramı ile özdeşleşmiştir. Bir başka betimleme de “kripto para”dır. Bitcoin dışındaki kripto paraya da “altcoin” tanımı yapılmıştır. Hangi kavram kullanılırsa kullanılsın otoritelerce belirlenen önemli durum bu parasal değerlerin herhangi bir devlet veya merkezi otoriteye bağlı olmadığıdır. Bunun anlamı ise hukuksal bir dayanağın olmamasıdır. Fiili bir oluşumu ifade eder.

Sanal paranın bugüne değin anlayabildiğimiz ve/veya algılayabildiğimiz şekliyle herhangi bir üretim sürecinden oluşmuş katma değere, bir yasal/hukuksal tanımlı varlığa dayandığını söylemek mümkün görünmemektedir. Bunun aksine dair de mutlak veri sahibi olunamamaktadır. Çünkü hukuksal açıdan söz konusu çıkarımlara dair değerlendirme yapılmasına dayanak bir düzenleme, hukuki kimlik tanımı, açık ve nesnel kaynak, herhangi bir devletin bağlayıcı-düzenleyici belirlemesi yoktur. Ancak baskın olarak bilinen durum, bütünüyle dijital alanda seyreden bir alış-veriş, kâr-zarar odaklı işlemler olmasıdır.

Yukarıda yer verdiğimiz çerçeveye göre ulaştığımız kanaat, sanal para odaklı işlemler toplamının(alış-satış hacmi ve bu sürece bağlı olarak oluşan kazançlar/kayıplar) milli gelir ölçütüyle resmi kurumlarca herhangi bir bilançoda gösterilmesinin mümkün olmadığıdır. Çünkü işlemler hukuki düzlemde devletlerin tanıdığı, tanımladığı bir finansal, parasal sisteme göre yürütülmemektedir. Ancak diğer taraftan bu işlemlerin yasalara, hukuka aykırı olduklarına dair bir sonuç da belirlenmemiştir.

Bilinen vergi hukuk ilkeleri açısından herhangi bir alanda vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği görülürse vergiyi doğuran olay suç dahi olsa vergilendirme yapılabilir. Ancak bu gibi durumlarda temel teknik konu, üzerinden vergi alınacak değerin doğru ve tam şekilde belirlenebilmesidir. Sanal para açısından bugüne değin uluslar arası ve ulusal düzlemlerde bu konuda bir irade belirlendiğine dair veri yoktur. Sanal para alanının suç gelirlerinin aklanması yönünden tereddütle değerlendirildiğine dair haberlerle de karşılaşılmaktadır.

Herhangi bir parasal hareketin, işlemin ulusal ve uluslar arası hukuk tarafından tanımlanmış üretim ilişkilerine dayanmadığı durumda milli gelir hesaplarına dahil edilmesi ilke olarak olanaklı değildir. Bu türdeki oluşumlar bilinen hukuki , meşru üretim ilişkileri dışında olduğunda, suça dayandığı bilinmese de kanaatimizce kayıt dışı tanımlamasının kapsamında kalmaktadır.

Sonuç olarak, sanal para alanına dair tüm ilgili alanlara dair açık hukuki düzenlemeler, vergilendirme dahil kurumsal yapılar açısından kurallar, tanımlar yapılmadığı durumda bu alandaki işlemlerin, bu işlemler yoluyla oluşan kazançların ve kayıpların milli gelir hesapları dışında ulaşacağı büyüklük, vergi kapasitesi yönünden de zafiyet oluşturabilir.