2009 yılında uygulanmaya konulan teşvik sisteminde genel ve bölgesel teşvik unsurları; gümrük vergisi muafiyeti, Katma Değer Vergisi istisnası,  vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi ve faiz desteği şeklinde idi.  Ancak bu teşvik sisteminin istenen sonucu alamadığı görülmüş ve yeni bir teşvik sistemine ihtiyaç duyulmuştur.

Bu bağlamda, Hükümet tarafından 05.04.2012 tarihinde yeni bir teşvik sisteminin ana hatları açıklanmıştır. Bu kapsamda, 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’da belirtilmiş olan destek unsurları olan gümrük vergisi muafiyeti, Katma Değer Vergisi istisnası,  vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi ve faiz desteğine ilave olarak Gelir Vergisi Stopajı Desteği ve Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği, İndirimli Kurumlar Vergisinin Yatırım Döneminde de Uygulanması ve stratejik yatırımlara KDV iadesi desteği de yeni teşvik sisteminde öngörülmüştür.

Söz konusu destek unsurlarına ilişkin ilk düzenleme 6322 sayılı Kanun ile yapılmıştır. Daha sonra ikincil düzenlemeler olan Bakanlar Kurulu Kararı ve teşvik tebliği Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Artık, yeni teşvik sistemiyle getirilen desteklerden yararlanacak yatırımcıların Ekonomi Bakanlığı'na başvurup teşvik belgesi almalarının önünde bir engel kalmadı. Ancak, ikincil mevzuat kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu ve Maliye Bakanlığı'nın da düzenlemelerine ihtiyaç bulunduğu da unutulmamalıdır.

          Yeni teşvik sisteminde genel kural il bazlı bölgesel teşvik uygulamasına geçilmekte; belirlenen bölgelerde yer alan Organize Sanayi Bölgeleri’nde yapılacak yatırımlar, sektörel işbirliğine dayalı yatırımlar ve Ar-Ge ve çevre yatırımları ile büyük ölçekli yatırımlar için daha kapsamlı ve avantajlı teşvik unsuru sağlanmaktadır. Yine yeni teşvik sistemiyle ilk defa stratejik ve öncelikli yatırımlar için farklı teşvik sistemi getirilmektedir.

          Teşvik sistemi ilk kamuoyuna sunulduğunda önceki teşvik sisteminden daha geniş destek unsurları sağlanacağı belirtilmiş idi. Örneğin sigorta primi işveren hissesi desteğinde; önceki teşvik uygulamasında ve kamuoyuna yapılan ilk açıklamalarda herhangi bir sınırlama yer almamakta idi. Ancak 2012/3305 sayılı BKK'nda; devlet tarafından karşılanacak olan sigorta primi işveren hissesi desteğine sabit yatırım tutarının belli bir oranını aşmayacağı şeklinde sınırlama getirilmiştir.

          Daha önce teşvik sisteminin uygulama tarihi konusunda kamuoyuna deklare edilen 1 Ocak 2012 tarihi konusunda geri adım atılmış idi. Bu defa da  destek unsurlarına ilişkin BKK'nda sınırlayıcı düzenlemeler yapılarak teşvik sistemi daha devreye girmeden tırpanlanmıştır.

          Genel hatları ile aşağıda belirtilen yeni teşvik sisteminin yatırımcılar için faydalı olması ümit etmekteyiz. Ancak, teşvik sistemine ilişkin uygulamada karşılaşılabilecek bazı potansiyel sıkıntılar bulunmaktadır. Önümüzdeki yazılarda bu sıkıntıları ve muhtemel çözüm yollarını sizlerle paylaşmaya çalışacağız.

            Bölgesel Destek Unsurları

Bölgesel Teşvik uygulamasında Türkiye 6 bölgeye ayrılmakta olup, 2012/3305 sayılı Karar'a göre uygulanacak teşvikler aşağıda yer almaktadır.

            Büyük Ölçekli Yatırımlara Sağlanacak Destek Unsurları

            2009/15199 sayılı Karar ile uygulamaya konulan büyük ölçekli yatırımlar için teşvik uygulaması yeni sistemde de aynı şekilde devam etmekte olup, 2012/3305 sayılı Karar'da, yeni teşvik sisteminde, büyük ölçekli yatırımlara sağlanan destek unsurları belirtilmiş olup, söz konusu destek unsurları genel hatlarıyla aşağıdaki gibidir.

Öncelikli Yatırımlar 5. Bölgeye Sağlanan Desteklerden Yararlanacak

2012/3305  sayılı Karar'ın 17. maddesinde bazı yatırım konularına, 5. bölgede olmasalar dahi bu bölgeye sağlanan desteklerden yararlanma olanağı sunulmaktadır.

Öncelikli alanlarda yapılacak yatırımlar, 2. , 3. , 4. 5, bölgelerde yer alması durumunda 5. bölge desteklerinden yararlanacaklardır. Ancak 6. bölgede yer alması halinde bulunduğu bölge desteklerinden yararlanacaktır.

Stratejik Yatırımlara Sağlanan Destek Unsurları

Stratejik yatırımlar, yeni teşvik sistemi ile 6 bölgeye ayrılan Türkiye’de, bölge ayrımı yapılmaksızın, ülkenin neresinde yapılırsa yapılsın aşağıda belirtilen destek unsurlarından yararlanacaklardır.

          Öte yandan, 2012/3305 sayılı Karar'ın 19. maddesinde Ar-Ge ve çevre yatırımları için gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası ve faiz desteği sağlanmaktadır. Söz konusu yatırımlar, 6 ncı bölgede gerçekleştirilmesi halinde gelir vergisi stopajı ve sigorta primi desteğinden de yararlanabilecektir.