Bilindiği üzere bir peşin ödeme sistemi olan geçici vergi, dahili tevkifat sistemi yürürlükten kaldırılarak, bu sistemin yerine ihdas edilmişti. Uygulamada kaldırılan dahili tevkifat esası, gelir vergisi sistemimize, 3239 sayılı Kanunla 01.01.1986 tarihinden itibaren dahil edilmiş olup bu sistem de esas, kazançları gerçek usulde tespit edilen ticari ve zirai kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı girmekte ve bu mükellefler tarafından cari yıl içinde ödenen dahili tevkifat, bu yıla ilişkin olarak verilen yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmekteydi. 3505 Sayılı Kanunla GVK’na eklenen mükerrer 120’nci madde ile dahili tevkifat sistemi kaldırılarak yerine geçici vergi esası ihdas edilmiştir. Değişiklikle, dahili tevkifat esasına göre verginin hesaplanmasına ait baz değiştirilmiş, ayrıca zirai kazanç sahipleri de kapsam dışına çıkarılmıştır. Yapılan değişiklikle kazançları gerçek usulde tespit edilen ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı, bir sonraki yılın Mart ayında, cari yıl gelirleri için verecekleri yıllık beyannamelerine göre hesaplanacak olan gelir vergilerinden mahsup etmek üzere, cari yıl içinde geçici olarak vergi ödemekte idiler. Geçici olarak ödenecek verginin hesaplanmasında, bir önceki yıl gelirleri için cari yılda verilmiş olan yıllık beyannamelere göre hesaplanan gelir vergisi esas alınmaktaydı. Fakat son yıllarda gerek ülkemizde gerekse tüm dünyada yaşanan ekonomik kriz neticesinde vergi Kanunlarında köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler 4369 ve 4444 sayılı Kanunlarla GVK’nun mükerrer 120’nci maddesinde de yapılmış ve GVK’nun anılan maddesi ile KVK’nun 25’inci maddelerinde geçici vergi müessesesi yeniden düzenlenmiştir. Sözkonusu değişikliklerle geçici vergi mükellefleri cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, bu Kanunun ticari veya mesleki kazancın tespitine ilişkin hükümlerine göre 01.01.2000 tarihinden itibaren altışar aylık kazançları üzerinden (01.07.2000-31.12.2000 tarihleri arasında üçer aylık olarak), 103’üncü maddede yer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oranda geçici vergi ödeyeceklerdir. Ancak en son 2000/1514 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.01.2001 tarihinden itibaren geçici vergilerin tekrarüçer aylık dönemler halinde beyan edilmeleri esası kabul edilmiştir. Yazımızda 2000 yılının son geçici vergisinin 15.02.2001 tarihine kadar verileceği düşünülerek geçici vergi uygulaması ve özellikli durumlar hakkında bilgi verilmeye ve mükelleflerin bu konuda nelere dikkat etmeleri gerektiği hususları ele alınmaya çalışılacaktır.