Bilindiği üzere, vergi sistemimizde; beyanname verme dönemi gelmeden gelir ve giderlerin nelerden oluştuğunun bilinmesinde yaşanan zorluk nedeniyle, mükelleflerin, ilk etapta bir müdahaleye, araştırma ve incelemeye gerek kalmaksızın, beyanda bulunmalarına ve bu beyanlar üzerinden verginin tarh, tahakkuk ve tahsili gibi işlemlerin gerçekleştirilmesine imkan veren ve aynı zamanda hem mükelleflere, hem de idareye büyük kolaylıklar sağlayan serbest beyan esasına yer verilmiştir. Benimsenen bu esasa göre; sonradan, verginin eksik alındığının tespit edilmesi durumunda, imkanlar ölçüsünde eksik kısım mükelleften istenilmektedir. Öte yandan; Katma Değer Vergisi Kanunu’nun yürürlüğe konulmasından önce, genel anlamda, yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisine ilişkin olarak inceleme yapılabilmesi için vergilendirme döneminin (Takvim yılının/Hesap döneminin) kapanması ve beyannamenin verilmesi gerektiği düşünülmüştür. Uzun yıllar süre gelen anlayışa göre bunun sebebi, yukarıda da belirtildiği gibi, halen yürürlükte olan mevzuata göre serbest beyan esasının geçerli olması, iktisadi ve ticari hayatın normal şekilde işleyişinin bozulmaması, bu alanlardaki gelişmelere engel olunmaması ve mükellef hukukunun korunmasıdır. Ancak; çeşitli faktörlerin de etkisiyle serbest beyan sisteminin kötüye kullanılması sonucunda, yıllık Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi beyanlarında meydana gelen düşüşler ile yeni uygulamaya konulan vergilerin bir çoğunda, bir yıldan daha az olan sürelerin vergilendirme dönemi olarak kabul edilmiş olması birlikte değerlendirildiğinde, vergi incelemelerinin ne zaman yapılacağı hususunun gözden geçirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.