Kurallara aykırılık arz eden fiiller, haksızlık teşkil etmektedir. Kanuni düzenlemelerle koruma altına alınan hukuki değerlere tecavüz teşkil eden ve bu nedenle haksızlık niteliği arz eden bazı fiiller kanunlarda “suç” olarak tanımlanmaktadırlar. Kurallara uymayan yani suç işleyenlerin karşılaşacakları yaptırımların başında ise “cezalar” gelmektedir. Suç teşkil eden belli bir fiil, bir kişi tarafından bağımsız olarak işlenebileceği gibi, birden fazla kişinin iştirakiyle gerçekleştirilebilir. Bir suçun işlenmesine iştirak eden suç ortaklarının bu suçun işlenişine bulundukları katkılarının bir kurala bağlı olarak değerlendirmeye tabi tutulması gerekmektedir. Belli bir neticenin oluşumuna nedensel etkide bulunan ve kanunda tarif edilen belli bir haksızlığı gerçekleştiren suç ortağı olmaktadır. Suça iştirak çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. İştirak şekilleri genel olarak “faillik” ve “şeriklik (suç ortaklığı)” olarak ikiye ayrılmaktadır. Faillik, kanunda tarif edilmiş haksızlığın gerçekleştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Böylece, belli bir neticenin oluşumuna nedensel etkide bulunan herkes değil ancak kanunda tarif edilen belli haksızlığı gerçekleştiren suç ortakları “fail” olabilmektedir. Suçun işlenişine iştirak etmekle beraber, suçun işlenişine bulunduğu katkı suçun kanundaki tarifine uygun olmayan diğer suç ortaklarının da gerçekleşen haksızlıktan sorumlu tutulması gerekir. Suçun işlenişine bulunduğu katkı kanuni tarifteki haksızlığı gerçekleştirmeyen diğer suç ortakları ise “suç ortağı” olarak nitelendirilmektedir. Kanunlarda suçları işleyen asıl faille birlikte suça iştirak eden diğer kişilerin de cezalandırılması kabul edilmiştir. Suça iştirake ilişkin genel hükümler 765 sayılı Türk Ceza Kanununun “Cürüm ve Kabahatte İştirak” başlıklı altıncı babın 64-67 nci maddelerinde yer almaktadır. Vergi kanunlarıyla getirilen düzenlemelere uymayanlar vergi cezaları ve belli bazı hallerde ceza mahkemelerince hükmolunacak hürriyeti bağlayıcı cezalarla cezalandırılmaktadır. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 4369 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle değişen ve 01.01.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 360 ıncı maddesinde ise vergi suçlarında iştirak şekilleri, şartları ve yaptırımları düzenlenmiştir. Bu yazımızda Türk Ceza Kanununda ve Vergi Usul Kanununda iştirake ilişkin yer alan düzenlemeler üzerinde değerlendirmeler yapılacak ve bir kişi tarafından işlenebilen bir vergi suçuna birden fazla kişinin katılmış, etki etmiş veya yardım etmiş olması durumunda suça katılan kişilerin sorumluluklarının ne olacağı üzerinde durulacaktır.