Diğer devletlerde olduğu gibi ülkemizde de vergi; devlet bütçesinde büyük paya sahip olmasının yanında, kamu hizmetlerinin devam ettirilmesinde ciddi bir finansman kaynağıdır. Bu nedenle zamanında ve tam olarak tahsili önem arz eder. Nitekim bu çerçevede; verginin en az maliyetle, en kısa sürede ve etkin olarak toplanılmasına yönelik düzenlemeler vergi mevzuatında her dönem kendine yer bulmuştur. Sorumluluk müessesesi de bu düzenlemeler arasındaki en kapsamlı uygulamalardan birisidir. Sorumluluk; sözlük anlamıyla, kişinin kendi davranışlarını veya yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmesini ifade eder. Vergi kanunlarıyla kişilere vergilendirme ilişkisi çerçevesinde bazı ödevler yüklenmektedir. Bu ödevlerin bir kısmı mükellefler tarafından, bir kısmı da vergiyi doğuran olayın tarafı konumundaki diğer kişilerce yerine getirilir. Ödevler bazen şekli vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesine yönelik iken bazen bu yükümlülüklerin yanında maddi yükümlülükleri de kapsamaktadır. Asıl borçlu olmamakla birlikte kanunların belirlediği bu ödevlerin yerine getirilmesi bakımından vergi idaresine muhatap olacak kişinin tespit edildiği bu düzenleme vergi literatüründe “sorumluluk müessesesi” olarak adlandırılır. Bu çalışmada öncelikle sorumluluk müessesesi ve vergi sorumlusu kavramı açıklanacak olup bu kişilerin mükellef ile olan ilişkileri ile birlikte genel hatları itibarıyla bazı vergi kanunlarındaki sorumluluk halleri incelenecektir.
Taxation has a large share in government budget in Turkey, similar to other states, and at the same time, it is a substantial source of financing to maintain public services. Hence, it is crucial that taxes are collected in a timely manner and completely. Therefore, in this framework, regulations for effective tax collection with minimum cost and in minimum time always had room in taxation legislation in any period. Responsibility institution is one of the most extensive applications among these regulations. Lexical meaning of responsibility defines a person accepting his own behaviors or outcomes of any incident entering into his authority area. Tax laws assign some duties to persons in the framework of taxation relation. Some of these duties are carried out by taxpayers and some of them are carried out by other persons who are in the party of the incident that causes taxation. Duties are concerned with fulfilling tax liabilities sometimes and they comprise of pecuniary obligations, in addition to these liabilities, some other times. This regulation is called responsibility institution, which designates the person to be the object of tax administration to fulfill these duties that are set by laws, though he is not the principal debtor. In this study, responsibility institution was clarified first and then concept of tax responsible party was defined and the relations of these persons with the taxpayer as well as liability situations in some tax laws were scrutinized in general terms.