GİRİŞ Kamu hizmetlerinin en önemli finansman kaynağı olan vergi, toplum hayatı ile birlikte ortaya çıkmış ve tarih boyunca üzerinde en çok tartışılan konular arasında yer almıştır. Vergiyi tam olarak ikame edecek bir kamu finansman aracı henüz bulunamamıştır. Bu nedenle, tarih boyunca, verginin konulması ve toplanması; beraberinde bir çok sorunu da gündeme getirmiştir. Bu bakımdan, vergileme ile ilgili sorunlar, kamuoyunda sürekli tartışma konusu olan en önemli gündem maddelerinden birini oluşturur. Yeterli miktarda vergi toplayamayan devletler, kamu finansman açığı sorunu ile karşılaşırlar. Ülkemizde, özellikle son yıllarda yeterli düzeyde vergi toplayamamaktan kaynaklanan büyük bir kamu finansman açığı sorunu yaşanmaktadır. Vergilemenin iki önemli prensibi vardır: Bunlardan birincisi, vergilemenin mali prensibidir. Bu prensibe göre, toplanan vergiler, kamu hizmetlerinin finansmanını sağlayacak düzeyde olmalıdır. Vergilemenin ikinci önemli prensibi adalet prensibidir. Adalet prensibine göre, vergi yükünün toplumu oluşturan bireyler arasında adil ve dengeli bir şekilde dağıtılması gerekmektedir. Anayasamızın, "vergi ödevi" başlığını taşıyan 73 üncü maddesi, bu iki prensibe de açık vurgu yapmaktadır. Bu hükme göre, "kamu giderlerinin finansmanı için herkesten ödeme gücüne göre vergi alınır; vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı maliye politikasının sosyal amacıdır". Vergileme ile ilgili bu iki prensibin birlikte gerçekleştirilmesi çoğu zaman mümkün olamamaktadır. Bazen yüksek düzeyde kamu geliri elde edilmek istenirken, vergilemede adalet ilkesinin zedelenmesine neden olunmaktadır. Bazen de vergilemede adalet ilkesinin gerçekleştirilmesi uğruna vergi gelirlerinin yetersiz kalması sonucuna katlanmak gerekmektedir. Ülkemizde, hem vergi gelirlerinin yetersizliği hem de vergilemede adaletin gerçekleştirilmesine ilişkin önemli sorunlar vardır. Ancak, bu iki sorundan en fazla öne çıkan ve bu nedenle üzerinde en çok durulan, vergi gelirlerinin yetersizliğidir. Vergi gelirlerinin büyüklüğü, hiç kuşkusuz gayri safi milli hasılanın büyüklüğü ile yakından ilişkilidir. Ancak, gayri safi milli hasıladaki artış, her zaman beraberinde vergi gelirlerinde de bir artış meydana getirmeyebilir. Bu yüzden, vergi gelirlerinin büyüklüğü esas itibariyle vergi tabanının genişliğine bağlıdır demek daha doğru olur.