4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu(1) yürürlüğe girmeden önceki yabancı sermaye mevzuatına göre yabancı yatırımcıların kurabileceği iki tür şirket vardır: Anonim ve limited şirketler. Bu iki şirket dışında herhangi bir şirket türü ile Türkiye’de faaliyette bulunulması mümkün değildir. 4875 sayılı Kanun ile yabancıların kurabilecekleri veya iştirak edebilecekleri şirket türleri sınırlandırılmamıştır. Bu şirket türleri Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 9’uncu maddesinde belirtilmiştir. Maddeye göre, “yabancı yatırımcıların kurabilecekleri veya iştirak edebilecekleri şirketler, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen şirketler ile Borçlar Kanunu’nda düzenlenen adi şirketlerdir. Adi ortaklık, konsorsiyum, iş ortaklığı, ortak girişim gibi isimler altında sözleşmeye dayalı olarak kurulan ve Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen şirketlerin belirgin niteliklerini taşımayan ortaklıklar, Kanun’un uygulanması bakımından adi şirket sayılırlar”. Ancak, 4875 sayılı Kanunun 3’üncü maddesine göre, yatırım serbestisi uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümlerine göre sınırlandırılabilir. Buna göre, Türkiye’de kurulmak istenen şirketler 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulabilecek ticaret şirketleri olabileceği gibi 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda özel bir düzenleme bulunmadığı müddetçe kooperatif kurulması ve hatta 818 sayılı Borçlar Kanununa göre adi şirket kurulması mümkündür. Şirket kurma türleri itibariyle sınırlamaların kaldırılmasına rağmen yabancı müteşebbislerce zaman zaman dile getirilen “Türkiye’de anonim veya limited şirket kurma prosedürünün bir hayli fazla olduğu” savı acaba doğru mudur? Makalemizin aşağıdaki bölümlerinde bu soruya cevap arayacağız. Bu konuda temel mevzuat metni ise “Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Ana sözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (İç Ticaret 2003/3)”(3) ve “2003/3 Sayılı Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Ana Sözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair 2004/2 Sayılı İç Ticaret Tebliği”(4) olacaktır.