1- GENEL BİLGİ 4487 sayılı Kanunla Sermaye Piyasası Kanunu’nun 15’inci maddesinin son fıkrasına ilave edilen dördüncü fıkra ile cari yıl kazancından avans kar dağıtımı yapılabilmesi kabul edilmiştir. Buna göre halka açık anonim şirketler sermaye piyasası mevzuatına göre düzenlenmiş ve bağımsız denetimden geçmiş üçer aylık ara dönemler itibariyle hazırlanmış mali tablolardan temettü avansı dağıtabileceklerdir. Temettü avansı dağıtımına imkan tanıyan Sermaye Piyasası Kanunu’nun 15’inci maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki gibidir. “Halka açık anonim ortaklıklar, sermaye piyasası mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş ve bağımsız denetimden geçmiş üçer aylık ara dönemler itibariyle hazırladıkları mali tablolarında yer alan karlarından, kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayırmak zorunda oldukları yedek akçeler ile vergi karşılıkları düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını geçmemesi, ana sözleşmelerinde hüküm bulunması ve genel kurul kararıyla ilgili yılla sınırlı olmak üzere yönetim kuruluna yetki verilmesi koşullarıyla temettü avansı dağıtabilirler. Her ara dönemde verilecek temettü avansı bir önceki yıla ait bilanço karının yarısını aşamaz. Önceki dönemde ödenen temettü avansları mahsup edilmeden ilave temettü avansı verilmesine ve temettü dağıtılmasına karar verilemez. Temettü avansı dağıtımına karar verilmesinde ve avansın ödenmesinde Türk Ticaret Kanununun, bilanço ve gelir tablosunun kabulüne ve karın dağıtılmasına ilişkin olup, bu madde hükmüne aykırı olan hükümleri uygulanmaz. Yönetim kurulu üyeleri ve temsilcisi oldukları tüzel kişiler, şirket denetçileri, bağımsız denetimi yapanlar ve bağlı oldukları gerçek ve tüzel kişiler, ara dönemler bilanço ve gelir tablolarının gerçeği aksettirmemesinden veya mevzuat ile muhasebe ilke ve kurallarına uygun olarak düzenlenmemiş olmasından doğan zararlar için şirkete, pay sahiplerine, şirket alacaklılarına ve ayrıca doğrudan doğruya olmak üzere temettü avansının kararlaştırıldığı veya ödendiği bilanço yılı içinde pay senedi iktisap etmiş bulunan kişiler ile üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumludurlar. Hukuki sorumluluk doğuran hallerin varlığı halinde, pay sahipleri, yönetim kurulu üyeleri, denetçiler ve Kurul tarafından kararın ilanından itibaren otuz gün içinde, 12 nci maddenin altıncı fıkrasındaki esaslar çerçevesinde iptal davası açılabilir. Kurul, yasalardan kaynaklanan yükümlülüklerin doğruluk incelemesi dahil bilanço ve gelir tablolarını denetleme ve düzeltmeye yetkilidir. Vergi Usul Kanununun vergi incelemesine ilişkin hükümleri saklıdır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esaslar Kurul tarafından belirlenir.” 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 15’inci maddesini değiştiren 4487 sayılı Kanunu’nun değişiklik gerekçesi ise aşağıdaki gibidir. “....Yürürlükteki mevzuata göre ticaret ortaklıkları ve bu arada anonim ortaklıklar ancak iş yılı sonunda düzenlenen bilançoya göre ve herhalde genel kurulun (diğer şirketlerde ortaklar kurulunun) bilanço,kar ve zarar hesabının kabulüne ve karın dağıtımına ilişkin kararına müsteniden kar dağıtabilirler. Bunun dışında ortaklara yapılan her ödeme safi kardan kaynaklansa bile emredici hükümlerle men edilmiş bulunan sermayenin ortaklara iadesi anlamını taşır. Temettü payına mahsuben avans ödenmesi de aynı mahiyettedir. Türk Ticaret Kanunu’nun 72’inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre “iş yılı” altı aydan az ve 12 aydan çok olamaz. Bununla beraber yurdumuzda genel olarak 1 yıllık süre benimsenmiştir. Böylece tasarruflarını halka açık anonim ortaklıklara yatırmış olan kimseler yılda ancak bir kere temettü alabilmektedirler. Buna karşılık borsada işlem gören veya görmeyen diğer menkul değer veya banka mevduattı sahipleri yılda birçok kez faiz ve sair gelir elde edebilmektedirler. Bu nedenle ilkin ABD ve İngiliz Hukuklarında pay senedi sahiplerine belli dönemler sonunda oluşan kardan belli oranlarda temettü avansı verilebilmesi imkanı tanınmış ve bu uygulama Alman Fransız hukuklarında da benimsenmiştir. Yurdumuzda da hisse senetlerinin çekiciliğini arttırmak ve tasarrufların pay senetlerine yönelmesini teşvik ederek menkul kıymet borsalarımızın daha da gelişmesine katkıda bulunmak amacıyla halka açık anonim ortaklıklar açısından kanununun 15’inci maddesinde değişiklik yapılması yoluna gidilmiştir. Diğer taraftan avans kar dağıtan ortaklıkların hesap dönemi sonunda zarar etmesi halinde avansın nasıl kapatılacağı sorununu bertaraf etmek amacıyla dağıtabilecek avans kar payına azami sınırlar getirilmiş madde de özel hukuki sorumluluk esasları belirlenmesi konusunda kurula yetki tanınmıştır.” Temettü avansları ile ilgili olarak Sermaye Piyasası Kurulunca 13.11.2001 tarih ve 24582 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan IV Seri, 27 Nolu Tebliğ’de Halka açık anonim ortaklıkların “Temettü Avansı Dağıtımında Uyacakları Esaslar” hakkında düzenlemede bulunulmuştur.