Maliye Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 12’nci maddesi ile Gelirler Genel Müdürlüğü’nün görevleri belirlenmiştir. Sözkonusu maddenin (b) bendinde “Devlet gelirlerine ilişkin kanun ve tüzükler ve bunlarla ilgili her türlü değişikliklerin hazırlanması” görevi (g) bendinde ise “Devlet gelirlerine ilişkin kanunların uygulanması” görevi Gelirler Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir. Kamu gelirleri kamu harcamalarını karşılamak için toplanırlar. Başlangıçta devletin başlıca gelirleri; emlak gelirleri, salmalar, aşar ve tüketimden alınan vergiler idi. Günümüzde ise başlıca gelir kaynağını vergi resim ve harçlar oluşturmaktadır. Devlet gelirlerini temel olarak vergiler oluşturur. Çünkü diğer gelirlerin oransal verimliliği gittikçe azalmıştır. Kamu harcamalarını karşılayacak geliri vergiler toplayarak sağlamaya çalışan Gelirler Genel Müdürlüğü en geniş anlamda devletin gelir politikasını hazırlayıp, uygulamakla görevlidir. Anayasamızın 73’üncü maddesi uyarınca, herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. Bilindiği üzere vergi kanunları bazı konularda yeterince açık olmadığı için, Gelirler Genel Müdürlüğü genel tebliğ, iç genelge, genel yazı ve özelge(mukteza) ile açıklamalar yapmaktadır. Genel Tebliğlerin bir kısmı Kanunların uygulama usul ve esaslarını belirlemesini Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden çıkarılmakta olup, bunların bağlayıcı özelliği vardır. Diğer kısmı ise bazı konuların açıklamasına yönelik olup, gelir idaresinin konu hakkındaki görüşünü içermektedir. Anlaşılacağı üzere genel tebliğlerin iki gruba ayrılması mümkündür. Birinci grup genel tebliğler; vergi kanunlarının Maliye Bakanlığına tanıdığı düzenleme yetkisine istinaden çıkarılmaktadır. Örneğin 5024 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önce Vergi Usul Kanununun 315’inci maddesi arazi ve binalar ile % 20 nispetinden daha yüksek bir nispette amortismana tabi tutulacak iktisadi kıymetleri belirleme yetkisini Maliye Bakanlığına vermiştir. Bakanlık da bu yetkisini 153 ve 180 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile kullanarak sözkonusu iktisadi kıymetleri belirlemiştir. Yine yürürlükten kaldırılmadan önce Gelir Vergisi Kanununun 38’inci maddesinde düzenlenen maliyet bedeli artırımı müessesesine ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiştir. Bakanlık bu yetkisine dayanarak 49 seri no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğini çıkarmıştır. İkinci grup genel tebliğler ise Bakanlığın vergi kanunlarını açıklayıcı ve yorumlayıcı nitelikte çıkarmış olduğu genel tebliğlerdir. Bakanlık uygulamada birlik sağlamak ve tereddütlü konuları açıklığa kavuşturmak için bu yola başvurmaktadır. Örneğin 238 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile alacak ve borç senetlerine reeskont uygulamasının ne şekilde olacağına ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Genelge ve genel yazılar ise gelir idaresine yönelik olup, yönetsel emir niteliğindedir. Mükelleflerin vergi durumları ve uygulanması bakımından tereddüde düştükleri hususlar hakkında bilgi istemeleri üzerine kendilerine yetkili makamlarca yazılı olarak verilen görü şlere özelge (mukteza) denilmektedir. Bu yazımızda özelge konusunun tarihsel gelişimi açıklandıktan sonra Maliye Bakanlığı’nca yapılan son düzenlemelerin vergi incelemesi üzerindeki etkisi irdelenecektir.