Osmanlı İmparatorluğu’nun mali yapısını ve vergilendirme sistemini incelemenin amacı, imparatorluk döneminde devlet ve toplum arasındaki ekonomik ilişkileri belirginleştirmek ve bu ilişkilerin sosyal yapı üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Araştırma, vergi politikalarının hem ekonomik gelişmeyi destekleyen hem de sosyal düzeni sürdürücü olarak nasıl bir işlev gördüğünü aydınlatmayı hedeflemektedir. Vakıfların vergi muafiyetlerinin izlenmesi ve ticaret erbabının karşılaştığı vergi yükümlülüklerinin incelenmesi, toplumun ekonomik faaliyetlerinin devlet tarafından nasıl yapılandırıldığını dikkate sunmaktadır. Esnaf ve tüccar loncalarının vergilendirme sürecindeki rolleri, yerel ekonomik ve sosyal yapıların anlaşılmasına katkı sağlamakta ve aynı zamanda merkezi otoritenin ekonomi üzerindeki etkisini göstermektedir. Çalışmanın sonuçları, Osmanlı mali sistemine dair detaylı bir anlayış sunmaktadır. Vergilendirme politikalarının ve ekonomik düzenlemelerin, bir yandan devletin mali gereksinimlerini karşılayarak, diğer yandan da sosyal adalet ve ekonomik istikrarı hedeflemeye çalıştığı bulgularına ulaşılmıştır. Devletin ekonomik faaliyetleri düzenleme biçimi, esnaf ve tüccar gibi ekonomik aktörlerin vergilendirme pratikleriyle birlikte değerlendirildiğinde, Osmanlı İmparatorluğu'nun mali politikalarının modern vergi sistemleriyle karşılaştırmalı olarak nasıl farklılaştığını da gözler önüne sermektedir. Çalışmanın sonuçları, yoğun bir biçimde, vergilendirmenin ekonomik gelişime katkıda bulunma ve sosyal yardım kurumları gibi yapıları teşvik etme yöntemleri üzerine yoğunlaşmaktadır; bu durum da Osmanlı vergi sisteminin sadece gelir toplama aracı olmanın ötesinde, bir sosyal politika aracı olarak da işlev gördüğünü vurgulamaktadır.
The purpose of studying the financial structure and taxation system of the Ottoman Empire is to decipher the economic relations between the state and society during the imperial period and to reveal the effects of these relations on the social structure. The research aims to elucidate how tax policies function both as a supporter of economic development and as a sustainer of social order. Monitoring the tax exemptions of foundations and examining the tax obligations faced by businesspeople (“tradesmen” or “merchants”) take into account how the economic activities of society are structured by the state. The roles of artisans' and merchants' guilds in the taxation process contribute to the understanding of local economic and social structures and also shows the influence of central authority on the economy. The results of the study provide a detailed understanding of the Ottoman financial system. It has been found that taxation policies and economic regulations try to target social fairness and economic stability by meeting the financial requirements of the state. The way the state regulates economic activities when evaluated together with the taxation practices of economic actors such as tradesmen and merchants, also reveals how the financial policies of the Ottoman Empire differ in comparison with modern tax systems. The results of the study focus heavily on the methods of taxation to contribute to economic development and promote structures such as social assistance institutions, which emphasizes that the Ottoman tax system functioned not only as a means of collecting income but also as an instrument of social policy.