193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde sayılan mal ve hakların sahipleri mutasarrıfları, zilyetleri irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iradlar gayrimenkul sermaye iradı olduğu belirtilmiştir. Aynı kanunun 72 inci maddesinde “gayrimenkul sermaye iradlarında, gayrisafi hasılat; 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden veya aynen tahsil edilen kira bedellerinin tutarıdır.” hükmü yer almış olup, kanunun 71 inci maddesinde ise gayrimenkul sermaye iradında safi irat, gayrisafi hasılattan iradın sağlanması ve idamesi için yapılan giderler indirildikten sonra kalan müspet fark olduğu hüküm altına alınmıştır. Gelir Vergisi Kanunun 74 üncü maddesinde gayrimenkul sermaye iradında safi iradın tespiti için, gayrisafi hasılattan indirilecek giderler gerçek ve götürü olmak üzere iki şekide tespit edilmiştir. Safi iradın tespitinde gerçek gider usulünün seçilmesi halinde gayrisafi hasılattan indirilebilecek giderler maddede 11 bend olarak sayılmıştır. Buna göre Gelir Vergisi Kanunun 74 üncü maddesinde gerçek gider uygulamasında Safi İradın bulunması için, 21’inci maddeye göre istisna edilen gayrisafi hasılata isabet edenler hariç olmak üzere gayrisafi hasılattan aşağıda yazılı giderler indirilir: 1- Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri; 2- Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare giderleri; 3- Kiraya verilen mal ve haklara müteallik sigorta giderleri; 4- Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin %5’i (İktisap bedelinin %5’i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanır. Ancak, indirilmeyen kısım 88 inci maddenin 3 üncü fıkrasının uygulanmasında gider fazlalığı sayılmaz.), 5- Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları; 6- Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar (Amortismana tabi değer, malum ise maliyet bedeli, malum değilse, bina ve arazi için vergi değeri, diğer mallar için Vergi Usul Kanununun 267’nci maddesinin 3’üncü sırasına göre tespit edilen emsal değeridir); 7- Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri (Emlakın iktisadi değerini artıracak surette tevsii, tadili veya bunlara ilaveler yapılması için ihtiyar olunan giderler onarım gideri sayılmaz); 8- Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame giderleri; 9- Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler; 10- Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli (kira indirimi gayrisafi hasılattan bu maddenin 1 ile 9 ve 11 numaralı bentlerinde yazılı giderler düşüldükten sonra, kalan miktar üzerinden yapılır; kiranın indirilmeyen kısmı 88’inci maddenin 3 üncü fıkrasının uygulanmasında gider fazlalığı sayılmaz); 11- Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar. Görüldüğü üzere gayrimenkul sermaye iratlarında safi iradın bulunmasında gayrisafi hasılattan indirilebilecek giderleri sayan 74 üncü maddenin 1 inci fıkrasının 4 numaralı bendinde 4369 sayılı Kanunun 38. Maddesi ile 29.07.1998 tarihinden itibaren yürürlüğe giren değişiklik uyarınca mükellefler; kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelini % 5’i (iktisap bedelinin %5’i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanır. Ancak indirilemeyen kısım 88’inci maddenin 3’üncü fıkrasının uygulanmasında gider fazlalığı sayılmaz) indirilebilecektir. 4369 sayılı kanunla yapılan değişikliklerden önce 4 numaralı bentte sadece borç faizleri yer almakta iken değişiklikle gayrimenkul edinip konut olarak kiraya verenlerin vergi yükünü azaltmak için iktisap bedelinin %5’inin 5 yıl sürece belirli şartlarla indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Yapılan düzenlemenin amacı kanunun gerekçesinde “gayrimenkul edinip bunu konut olarak kiraya verenlerinin vergi yüklerinin azaltılmasıdır.” Şeklinde belirtilmiştir. Yazımızın konusu düzenlemenin uygulanması ile ilgili olacaktır.