Katma değer vergisi alım-doğrudan satış veya alım-üretim-satış aşamalarında oluşan katma değerin ve dolayısıyla brüt karın vergilendirilmesine dayanmaktadır. Verginin yüklenicisi nihai tüketicidir.Teslim ve hizmeti yapanlar verginin mükellefi olmakla birlikte, vergi fiyat yoluyla nihai tüketicinin üzerinde kalmaktadır. Buna göre alış belgelerinde gösterilen verginin indirilmesi, bu malların satışı sırasında mala eklenen değerin vergilendirileceği düşüncesine dayanmaktadır. Eğer alınan ve/veya üretilen bir mal satışa konu edilemiyorsa, satışa bağlı vergi hesaplanamayacağından alışta ödenen verginin düzeltilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda zayi olan mallar için satış ve dolayısıyla yaratılan bir katma değer olamayacaktır. Bu mallara ilişkin alış vesikalarında gösterilen verginin indirilmesine izin verilmesi halinde bunlar üzerindeki vergi yükü tamamen ortadan kalkacaktır. Bunu önlemek amaçlı olarak zayi olan mallar için yüklenilen verginin istisnai indirimine imkan verilmektedir. Yine özel tüketim vergisi tek aşamalı bir vergi olup, genel olarak hesaplanan vergi malın maliyeti içerisinde yer almaktadır. Özel tüketim vergisinin de katma değer vergisinde olduğu gibi bazı durumlarda indirimine imkan verilmektedir. Bu vergiye tabi mal gruplarının da zayi olma ihtimali olup, 4760 sayılı Kanunda buna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. Kanuni düzenleme, tebliğ, sirküler ve özelge bazında yapılan açıklamalara göre konu değerlendirilecek, tartışmalı hususlara yer verilecektir.
Value added tax is based on the taxation of the value added and hence the gross profit that occurs at purchase-direct sale or purchase-production- sale stages. Tax burden is on the final consumer. While those who maket he delivery and service are taxpayers, the tax is imposed through the price on the consumer. Therefore, reduction in the taxes shown in receipts is based on the thought that the value added to the good during the sale of these goods is taxed. If a good purchased and/or produced cannot be subject to a sale, tax related to the sale cannot be calculated and the tax paid at purchase must be corrected. Within this context, there cannot be sale and hence a value added that is created for lost goods. In case a reduction in taxes shown in purchasing documents is allowed, the tax burden on them will be fully removed. In order to prevent this, an exceptional reduction is allowed in taxes charged for lost goods. Special consumption tax is a single stage tax, and the tax calculated in general is included in the cost of the good. As in the case of value added tax, reductions in special consumption tax are also allowed in certain cases. The possibility of being lost is also valid for groups of goods subject to this tax, and there is no regulation regarding this in the Law no 4760. The issue will be evaluated according to the explanations based on legal regulations, communiques, circulars and rulings and debatable issue will be addressed.