Patent kelimesi, eski dilde ihtira beratı (hakkı) olarak kullanılmaktadır. İhtira beratı, Arapça’da ‘ihtira’ kelimesinden türetilmiştir. İhtira, yeni bir şey bulma, teknik buluş, icat etme, yeni bir şey yaratma (türetme-bulma) anlamlarında kullanılmaktadır. Kelime anlamı itibariyle, bilinen araç, gereçlerle ve yaratıcı güçle yeni bir şey bulana, bulduğu şeyden bir süre yalnız kendisinin yararlanması için devletçe verilen belge anlamına gelmektedir. Patent kelimesi ise, İngilizce kökenlidir ve bir buluşun veya o buluşu uygulama alanında kullanma hakkının bir kimseye ait olduğunu gösteren belge; patent hakkı (patent right) ise, imalat izni anlamında kullanılmaktadır. 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede (K.H.K.)(3), buluş yapma faaliyetini özendirmek, buluşların sanayiye uygulanması ile teknik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleşmesini sağlamak üzere bu buluşları gerçekleştiren kimselere patent belgesi ve faydalı model belgesi verileceği hükme bağlanmıştır. 551 sayılı K.H.K.’nin 5’inci maddesine göre, yeni, tekniğin bilinen durumunu aşan ve sanayiye uygulanabilir olan buluşlar, patent verilerek korunur. Buna göre, patent, sanayiye yönelik olarak yeni ve daha önce kullanılmamış olan yeniliklerin (buluşların), yeni bir üretim tekniğinin, yeni bir makinenin, yeni bir malın veya hizmet üretimine yönelik bir tekniğin korunması amacıyla Devlet tarafından verilen bir berattır. Bu berata, eski uygulamada, ihtira beratı, günümüzde ise patent belgesi (buluş belgesi) adı verilmektedir. Dolayısıyla, patent belgesi, belge sahibine icat ettiği şey üzerinde ticari kullanma hakkı vermekte ve bu hak devlet tarafından belge kapsamında, hukuksal manada güvence altına alınmaktadır. Günümüz teknoloji çağı ve Türkiye’nin teknolojik gelişmişliğini tamamlayamadığı da bir realite olduğu için gelişmekte olan ülkeler yurt dışından teknoloji ithal etmek zorundadır. Bu nedenle, teknoloji ithali nedeniyle ileri teknoloji üreten yurt dışında mukim firmalara yapılan ödemelerin vergilendirilmesi önemli bir yere sahiptir. Bu temel açıklamalardan sonra makalemizin aşağıdaki bölümlerinde 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun (K.V.K.) hükümleri dairesinde kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan kurumlara patent hakkı karşılığında yapılan ödemelerin vergilendirilmesi esasları irdelenecektir. Türkiye’den yabancı ülkelere yapılan ödemelerin vergilendirilmesinde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan kurumlara patent haklarının kullanımı karşılığında yapılacak ödemelerin vergilendirilmesinde öncelikle vergi anlaşmalarına göre hareket edilecektir. Bu makalemizde vergi anlaşmaları kapsamında yurt dışında mukim kurumlara yapılacak ödemelerin vergilendirilmesine de kısaca değinilecektir.