İşletmelerin mali kârlarının tespitinde dönem sonu stoklarının doğru olarak tespiti büyük önem taşımaktadır. Şöyle ki; “Dönem Başı Stok + Dönem İçi Alışlar = Dönem Sonu Stok + Dönem İçi Satışlar” şeklindeki emtia dengesinde dönem sonu stok değerinin olduğundan yüksek veya düşük tespiti halinde, dönem içi satışlar bir başka deyişle Satılan Malın Maliyeti de olduğundan düşük veya yüksek hesaplanacaktır. Bu da ilgili dönem kârının dolayısıyla da gelir veya kurumlar vergisi matrahının yanlış tespit edildiği anlamına gelmektedir. Günümüzde, mal ticareti ile uğraşan işletmelerin büyük bir bölümünde stokların bilgisayar vasıtasıyla izlenmesine rağmen, çeşitli nedenlerle kaydi stok miktarı ile fiili stok miktarı arasında farklılıklar olabilmektedir. Çalışmamızın izleyen bölümlerinde dönem sonu envanteri ile ilgili genel açıklamalara yer verildikten sonra, fiili envanter ile kaydi envanter arasındaki bu farklılıkların başlıca hangi nedenlerden kaynaklanabileceğine değinilecek ve çeşitli durumlarda yapılması gereken işlemler açıklanmaya çalışılacaktır.