Bu çalışma, bir vergi politikası olarak içinde bulunduğumuz katastrofinin şiddetine göre meşruiyeti değişen ancak gündemden düşmeyen ve günümüzde mevcut küresel enerji ve gıda fiyatlarındaki dalgalanmalarla birlikte bir müdahale aracı olarak tekrar popülerlik kazanan beklenmedik kârların vergilendirilmesini ele almaktadır. Beklenmedik kâr vergisinde devletler şirketlerin kârlılık düzeylerini belirli bir ‘normal’ ile sınırlandırmakta ve aşan kısmın tesadüfi, öngörülemeyen piyasa koşullarından kaynaklanan bölümü ‘aşırı bir finansal ödül’ olarak vergilendirme konusu yapılmaktadır. Bu bakımdan çalışma, vergi konusu olarak beklenmedik kâr ifadesinin sınırlarını, verginin temellendiği normatif gerekçeleri, vergiye yönelik karşı argümanları tartışmakta ve Avrupa Birliği üye ülke uygulamalarına değinmektedir. Çalışmanın temel savı, beklenmedik kâr vergisinin geçici bir vergi olarak planlanmasından ötürü vergilendirme ilkelerinin göz ardı edildiği ancak kriz sürecinde diğer politika önlemleriyle birlikte kamu gelirlerini artırıcı etkin bir vergi politikası olarak uygulanabileceğidir.
This article analyses the windfall profits tax, a tax policy whose legitimacy varies according to the severity of the current catastrophe, but which has not fallen off the agenda and has regained popularity as an intervention tool with the current global energy and food price fluctuations. With windfall profits tax, governments limit the profitability of investments to a certain ‘normal’ level, and the part of the excess resulting from fortuitous, unpredictable market conditions is taxed as an ‘excessive financial reward’. In this context, the article discusses the limits of windfall profits as a subject of taxation, the normative justifications on which the tax is based, the counter-arguments against the tax and touches upon the practices of European Union countries. The main argument of the article is that although the windfall profits tax is planned as a temporary tax and therefore the principles of taxation are ignored, but it can be applied as an effective tax policy that increases public revenues together with other policy measures during the crisis period.