OECD ve Birleşmiş Milletler model vergi anlaşmaları ile uluslararası vergi hukukunda “bağımlı teşebbüs” kavramı olarak tanımlanan müessese, vergi hukukumuzda transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımını düzenleyen Kurumlar Vergisi Kanununun 13’üncü maddesi ile “ilişkili kişi” olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı kanunun örtülü sermaye müessesesini düzenleyen 12’inci maddesinde de ilişkili kişi tanımı ayrıca verilmiştir. Bununla beraber ilişkili kişi kavramı sadece vergi hukukunda değil, şirketler hukuku, sermaye piyasası hukuku gibi diğer yerel düzenlemelerde de üzerinde önemle durulan bir kavramdır. Bununla beraber “ilişkili kişi” tanımı ilişkili taraf, şirketler topluluğu, hakim ve bağlı şirketler, ana şirket ve yavru şirket gibi farklı tanımlamalar ile açıklanmaktadır. Transfer fiyatlandırması müessesesinin en temel unsuru olan ilişkili kişi tanımının kapsamı, konuya ilişkin birincil ve ikincil vergi mevzuatında verilen örnek ve tanımlamalarda belirtildiği gibi sadece belirli bir sermaye oranına göre değil aynı zamanda yönetim ve kontrol gibi kavramlara da bağlanmıştır. İlişkili kişi kapsamının geniş olması, kanun uygulamasında mükellef nezdinde belirsizliklere sebebiyet vermekte ve gerek yıllık transfer fiyatlandırılması raporunun hazırlanmasında gerekse de karşılaştırılabilirlik analizinin yapılmasından bir takım sıkıntılara yol açmaktadır.
The term of “associated enterprises”, which is defined in international tax law through OECD Model Tax Convention and US Model Tax Convention, introduced in our local tax law as “related person” with Corporate Tax Law in article 13 by disguised profit distribution via transfer pricing. Definition of related person is also given in Article 12 of the same Law which regulates thin capitalization. Nevertheless, concept of related person is not covered only in local tax law but also in other local legislations such as commercial law, capital market law. On the other hand, the term of “related person” is defined in other forms such as related party, group companies, controlling and affiliated companies, mother company or sister company. The scope of related person who is the primary element of transfer pricing, is not determined only by capital but also by management and control as defined in the examples in the first and second tax legislation. The fact that related person definition is very wide leads tax payers to have some obstacles and also experience certain difficulties in preparing the transfer pricing report as well as performing comparability analysis.