İREM DİDİNMEZ
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE FİNANSAL İŞLEMLER VERGİSİ UYGULAMASI
Ocak 2016 Sayı 328
ÖZET
Finansal piyasalar fon arz ve talebinin karşılandığı piyasalardır. Finansal piyasalarda ortaya çıkan piyasa başarısızlıkları krizlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Böyle durumlarda krizlerle mücadelede kullanılacak politika araçlarının önemi artmaktadır. Hemen hemen her finansal kriz döneminde krizlerin ekonomi üzerindeki etkisini azaltmak amacıyla kısa vadeli uluslararası sermaye hareketlerinin vergilendirilmesi düşüncesi ön plana çıkmaktadır. 2007-2009 döneminde Amerika Birleşik Devletleri’nden başlayan ve tüm dünyaya yayılan, gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülkeyi etkileyen ekonomik kriz başta Avrupa Birliği olmak üzere pek çok ülkede finansal işlemler vergisi uygulamasını yeniden gündeme getirmiştir. Bu çalışmanın amacı finansal işlemlerin kendisini veya farklı uygulama modelleri çerçevesinde bu işlemlerden kaynaklanan gelirlerin vergilendirilmesini konu alan finansal işlemler vergisinin olumlu ve olumsuz yönlerini ortaya koyarak ülke uygulamalarını incelemektedir. Ülkeler için önemli bir gelir kaynağı olarak kabul edilen finansal işlemler vergisinin risklerin artması, finansal kurumların başka ülkelere taşınması, rekabet ile ilgili sorunların yaşanması gibi olumsuz yönleri bulunmaktadır. Bu olumsuzlukların en aza indirgenebilmesi için düşük oranlı bir vergi oranı uygulanmalı, vergi tabanı geniş tutulmalı ve vergi küresel olarak uygulanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: finansal kriz, finansal işlemler vergisi, Türkiye
Jel Sınıflandırması: F38, F36, F39
PRACTICE OF FINANCIAL TRANSACTION TAX IN THE WORLD AND IN TURKEY
ABSTRACT
Financial markets are markets where supply and demand of funds are met. Market failures that occur in financial markets lead to the emergence of crises. In such cases, tools of politics to be used in combating crises gain in significance. Almost in every financial crisis period, the thought of taxing short-term international capital movements in order to decrease the effect of crises on the economy comes to the fore. The economic crisis in the period between 2007-2009 that started in the United States of America and spread to the whole world and had an impact on many countries re-brought the practice of financial transactions tax to the agenda. The purpose of this study is to examine the country practices by revealing the positive and negative aspects of financial transaction tax, which is about taxing financial transactions themselves or the incomes arising from such transactions within the context of their various practice models. Financial transaction tax, which is regarded as a significant source of income for countries, has certain drawbacks including increased risks, financial institutions’ moving to other countries and problems encountered about competition. In order to reduce these drawbacks to a minimum, a low tax rate should be applied, tax base must be kept wide and the tax must be applied globally.