BAĞIMSIZ DENETİM BAŞLIYOR…

Kim Denetleyecek ve Kimi Denetleyecek?

Yeni Türk Ticaret Kanunu ile şirketlerin hesap ve işlemlerinin Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na uygun olan Türkiye Muhasebe Standartları’na göre tutulması ve bu hesapların bağımsız denetçiler vasıtasıyla bağımsız denetime tabi tutulması uygulaması 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren başlanacaktır.

Yeni Türk Ticaret Kanununun 397 ila 406 ıncı maddeleri arasında bağımsız dentim ve bağımsız denetçiye ilişkin ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca, 660 sayılı “Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu kurulmuştur.660 sayılı KHK ile denetimin kapsam, biçim ve standartları ile denetçilik mesleğinin etik ilke ve kurallarını belirleme yetkisi söz konusu Kurum’a verilmiş idi. Bu bağlamda,  Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından hazırlanan “Bağımsız Denetim Yönetmeliği”  26 Aralık 2012 tarih ve 28509 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bugün itibariyle yürürlüğe girmiş olan yönetmeliğe baktığımızda; bağımsız denetimin amacı,denetimin kapsamı, denetim yapmaya yetkililer, denetim kuruluşları ve denetçiliğe ilişkin ayrıntılı düzenlemeler yapıldığını görmekteyiz.

Denetimin Amacı ve Kapsamı…

Yönetmeliğe göre denetimin amacı ve kapsamı: Denetimin finansal tablolar ve diğer finansal bilgiler dâhil olmak üzere denetime tabi konuların belirlenmiş bir kıstasa uyumlu olup olmadığı hususunda kullanıcılara Türkiye Denetim Standartları çerçevesinde güvence sağlayacak bir görüş oluşturulması şeklinde tanımlanmıştır.

Kimler Denetime Tabi Olacak…?

Yeni TTK'nungetirdiği düzenlemeye göre;

- anonim şirketler (ortaklıklar),

- limited şirketler (ortaklıklar),

- sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler (ortaklıklar),

bağımsız denetime tabi olacak şirketler olarak belirtilmiştir. Yönetmelikte ise, denetim yapılacak kişi ve/veya kurumlara ilişkin özel bir düzenleme bulunmamakta. Ancak, 660 sayılı KHK ve Yeni TTK’nın 397. maddesinde yapılan “398 inci madde kapsamında denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenir” şeklindeki değişiklik, bağımsız denetim yapılacak kişi ve/veya firma sayısının sınırlanacağını göstermektedir. Nitekim, bağımsız denetim yapılacak şirketlerin belirleneceği Bakanlar Kurulu Kararıdaha yayımlanmadan ortaya taslağı çıkmış ve bağımsız denetime tabi tutlacak kişi/şirket sayısının BKK kararı ile oldukça sınırlı sayıda tutulacağı görülmüştür. Bağımsız Denetim Yönetmeliği çıkıpyürürlüğe girdiğine göre, buyönetmeliğe gore bağımsız denetime tabi tutlacakların belirleneceğine dair BKK’da bugünlerde çıkacaktır.

Kimler Denetim Yapacak…?

Gerek Yeni Türk Ticaret Kanunu gerekse 660 sayılı KHK’ye baktığımızda denetçinin; sadece üyeleri yeminli malî müşavirler ve/veya serbest muhasebeci malî müşavirler olan bir bağımsız denetleme kuruluşu olabileceği ve orta veya küçük anonim şirketlerin denetiminin bir veya birden fazla yeminlimalîmüşaviri veya serbestmuhasebeci malîmüşavir denetçi tarafından yapılabileceği belirtilmişidi.

UygulamalıMeslekiEğitimveDenetçilikSınavı…

BağımsızDenetimYönetmeliği’ndeyeralanbilgileregöre;

- Denetim, sadece KGK tarafından yetkilendirilen denetim kuruluşları veya denetçiler tarafından yetkileri çerçevesinde gerçekleştirilecektir,

- Bu Yönetmelik çerçevesinde başvuran ve Kurum tarafından uygun görülen sermaye şirketlerine Bağımsız Denetim Kuruluşu Belgesi, meslek mensuplarına ise Bağımsız Denetçi Belgesi veriecektir,

- Bağımsız Denetçi olabilmek için YMM ve SMMM ruhsatı almış olmak,  en az 3 yıl süreyle, finansal tablo denetimi dahil olmak üzere mesleki konularda denetçi yanında ya da denetim kuruluşunda “Uygulamalı Mesleki Eğitim” almaları ve bu eğitim sonunda yapılacak “Denetçilik Sınavı”ndan başarılı olmak gerekmektedir.

En az 15 yıl mesleki tecrübeye sahip olanlarda uygulamalı mesleki eğitim şartı aranmayacaktır. 15 yılın hesabında; 3568 sayılı Kanun kapsamındaki mesleki faaliyetlede geçen süre, staj süresi ve dört yıllık eğitim süresi dikkate alınacaktır.

3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik ve vergi denetimi hizmetlerinde geçen süreler ile aynı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarında denetim yetkisini haiz olanların, bu kamu kurum ve kuruluşlarında geçirdikleri süreler, üç yıllık uygulamalı mesleki eğitim süresinde dikkate alınacaktır.

MevcutBağımsızDenetimLisansıSahipleri Ne Olacak…?

BağımsızDenetimYönetmeliği’ninGeçici 1. maddesinde; bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce ilgili mevzuatına göre kamu kurumlarından bağımsız denetime ilişkin lisans belgesini sınav sonucunda veya mevzuatında sınava ilişkin olarak tanınan istisnadan faydalanarak almaya hak kazanmış olanlar için, sigortacılık ve özel emeklilik mevzuatına ilişkin sınav konuları hariç olmak üzere ve 31/12/2014 tarihine kadar müracaat etmeleri halinde 16 ncı maddede öngörülen sınav şartının aramayacağı belirtilmiştir.

Buna göre SPK tarafından yapılan bağımsız denetim sınavlarında başarılı olarak Bağımsız Denetim Lisans Belgesi’nin alanlar yada almaya hak kazanananlar hiçbir sınava tabi olmaksızın 31/12/2014 tarihine kadar KGK’na başvurarak “Bağımsız Denetçi Belgesi”ni alabileceklerdir.

Yönetmeliğinaynımaddesinde; bağımsız denetime ilişkin  31/12/2012 tarihine kadar yapılacak tamamlayıcı sınavlar neticesinde lisans belgesi almaya hak kazananlara da  sınavsız olarak “ Bağımsız Denetçi Belgesi” verilecektir. Ancak bu şekilde olanların da31/12/2014 tarihine kadar müracaat etmeleri gerekmektedir.

Ayrıca, 1/1/2013 tarihinden önce SPK tarafından yapılmış olan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara girenlerin, bu sınavlarda başarılı sayıldıkları konular itibarıyla aldıkları notlar, mevzuatı uyarınca geçerli süre içinde ve talepleri halinde bu Yönetmelik uyarınca yapılacak sınavda veya dördüncü fıkra kapsamında bulunanlar için yapılacak eğitimde dikkate alınacatır.

SMM veYMM’lerİçinSağlananGeçişKolaylıklarıNeler…?

Yönetmeliğin yayımı tarihi itibarıyla, Yeminli Mali Müşavir olmaya hak kazananlar ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olmaya hak kazanan 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar,31/12/2014 tarihine kadar ruhsatları ile başvurmaları halinde; bağımsız denetçi olmak için Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde aranan sınav hariç diğer şartları taşımak ve 16 ncı maddede belirtilen sınav konuları itibarıyla Kurum tarafından öngörülen eğitim programlarını başarıyla tamamlamak kaydıyla, başarılı olunan konulardan sınavdan muaf tutulacaktır.

Görüldüğü üzere, sınavdan muaf olmak için SMMM’lere 15 yıllık mesleki tecrübe şartı getirilmiştir. 3568 sayılı Kanun uyarınca hizmetleri stajdan sayılan ve Yönetmeliğin yayımı tarihi itibarıyla 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar, 31/12/2014 tarihine kadar meslek mensubu olmaları halinde bu fıkra kapsamında değerlendirilecektir.

Ayrıca, elinde bağımsız denetim lisansı olmayan ve yukarıda belirtilen şartlara sahip, geçiş hükümlerinden yararlanacak meslek mensupları, 1/1/2014 tarihinden önce biten hesap dönemleri için; 2012 hesap dönemine ilişkin 3568 sayılı Kanun uyarınca sözleşme imzalamış oldukları mükellefleriyle sınırlı olmak ve 6102 sayılı Kanun ile bu Yönetmeliğin 26 ncı maddesinde yer verilen kısıtlamalar saklı kalmak üzere KGK’danizin almak kaydıyla Bağımsız Denetim Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde bağımsız denetim yapabileceklerdir.