Ticari yaşamda alınacak mal ve hizmetler için ön ödeme niteliğinde sayılan avans verilmesi söz konusu olmaktadır. Ancak mal ve hizmeti teslim alamayan işletmeler verdikleri sipariş avanslarını da geri alamadıkları durumlarla karşılaşabilmektedirler. Geri alınamayan avansların şüpheli alacak haline gelip karşılık ayrılarak gider yazılması veya kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması tartışmalı olan bir konudur. Tartışmada iki farklı görüş olmasına Vergi Usul Kanunu’nun 323. Maddesinde yer alan “ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla” ifadesinin ve 2365 sayılı Kanun’un 55. maddesindeki “alacağın daha önce hasılat hesaplarına intikal ettirilmiş bulunması gerekmektedir” şeklinde gerekçesindeki ifadenin neden olduğunu belirtmek yanlış olmaz. Hasılat kaydedilme şartını dikkate alarak yorumlayan görüş geri alınamayan sipariş avanslarının kanunen kabul edilmeyen gider olması gerektiğini savunmaktadır. Hasılat kaydedilme şartından önce VUK 323. maddeyi lafzi yorumlayanlar da geri alınamayan sipariş avanslarının karşılık ayrılarak zarara intikal ettirilmesi gerektiğini savunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, geri alınamayan sipariş avanslarıyla ilgili tartışmalı olan bu konuyu tarafların bakış açılarıyla açıklamak ve ticari faaliyette borç ve alacak ilişkisine dayalı olan geri alınamayan sipariş avanslarının durumunu muhasebe uygulamalarıyla irdelemektir.
In the commercial life, goods and services which are bought with a pre-payment is considered as advances given to suppliers. However, businesses who give advances that cannot get goods and services can face situations where they can’t get back their order advances. It is controversial that advances which can’t be reversed become doubtful receivables and that provisions are recorded as expense or recorded as expenditure that is not legally recognized. The statement in Article 323 of the Tax Procedure Law and Article 55 of Law No. 2365 are the reasons to have two different opinions in the debate. Having regard to the requirement to record revenue, the interpretation argues that non-recoverable order advances must be expenses that are not legally recognized. Commenting on the article of VUK 323 prior to the requirement to record revenue, it is argued that order advances, which cannot be recovered, must be transferred to the account in return for the provision. The purpose of this study is to discuss this controversial issue with respect to non-recoverable order advances and to examine the situation of non-recoverable order advances based on debt and credit relationship in business activity with accounting applications.